Mistrz (majster) pełni rolę organizatora produkcji. Stanowisko to łączy uprawnienia techniczno – organizacyjne tkj. udział w opracowywaniu planów i terminów realizacji zadań, ustalaniu sposobów ich wykonania oraz wykorzystaniu środków na nie przeznaczonych. Majster ma prawo samodzielnie decydować o rozdziale zadań, uczestniczyć w naradach produkcyjnych. Jego obowiązkiem jest bieżące informowanie kierownictwa o zadaniach i wynikach technicznych, ekonomicznych zakładu pracy, a także o jego działalności socjalnej.
Obowiązki techniczno – organizacyjne mistrza jako organizatora produkcji na powierzonym mu odcinku zakładu:
- organizuje pracę umożliwiającą planowe i terminowe wykonanie zadań
- dba o przygotowanie podległym pracownikom frontu pracy
- przestrzega technologii i wysokiej jakości wykonywanych zadań
- pilnuje racjonalnego wykorzystania czasu i dyscypliny pracy
- przestrzega przepisów bhp i bezpiecznych metod pracy
- racjonalnie i oszczędnie wykorzystuje środki i przedmioty pracy
- nadzoruje prawidłowość obsługi, eksploatacji i należytej konserwacji wszystkich maszyn, urządzeń, narzędzi pracy i przyrządów przez pracowników zespołu
- czuwa nad regularnym i odpowiednim zaopatrzeniem stanowisk pracy w potrzebne surowce, materiały i narzędzia oraz sprawdzanie właściwego ich użytkowania i przechowywania
- organizuje doraźne akcje remontowe w razie awarii maszyn i urządzeń, poprzedzone analizą przyczyn awarii i przestojów oraz podejmuje środki zapobiegające ich powstawaniu
- pilnuje planowe wykonanie remontów i napraw przez służbę utrzymania ruchu oraz uczestniczy w technicznym odbiorze urządzeń po remoncie;
- usuwa we własnym zakresie dostrzeżone przeszkody w normalnym toku pracy lub zgłasza bezpośredniemu zwierzchnikowi sprawy, których rozwiązanie przekracza uprawnienia mistrza
Obowiązki kierowniczo-personalne mistrza:
- dba o prawidłową adaptację społeczno-zawodową pracowników
- wymaga od podległego zespołu pracy wydajnej i dobrej jakościowo
- dba o stanowisko pracy, o prawidłową eksploatację i konserwację narzędzi pracy
- pilnuje przestrzegania dyscypliny pracy (np. sprawdza obecność pracowników na stanowiskach pracy w ciągu całej zmiany)
- kontroluje zapisy w źródłowej dokumentacji zarobkowej pracowników zespołu
- rozwija ruch racjonalizatorski i współzawodnictwo pracy
- ustala harmonogramy pracy w kierowanym zespole
- zgłasza przyznawanie pracownikom nagród z funduszu mistrzowskiego
- udziela podwładnym zwolnień z części dnia pracy z umotywowanych przyczyn oraz ustala terminy odpracowywania nie przepracowanego czasu pracy
- ustala terminy urlopów wypoczynkowych w ramach planu
Mistrz jest odpowiada za pracę na powierzonym mu odcinku, przydziela zadania pracownikom kierowanego zespołu lub podległym brygadom. Zarządza więc również brygadzistami, którzy z kolei kierują pracą personelu produkcyjnego najniższego stopnia. Do obowiązków i uprawnień personalnych mistrza należy także przekazywanie kierownictwu zakładu pracy oceny pracowników zespołu. Może on również zgłaszać wnioski o przeszeregowanie, premiowanie i nagradzanie podwładnych i dysponować funduszem mistrzowskim. Jest pewnego rodzaju kierownikiem i wychowawcą zespołu pracowników. Jego podwładni mogą znajdować się na wyodrębnionym odcinku działalności, który określa strukturze organizacyjna zakładu pracy. Odcinek stanowi zamknięty cykl technologiczny lub dającą się wydzielić część tego cyklu. Jeśli cykl technologiczny jest krótki czyli składa się np. z jednego lub w stanowisk pracy, mistrz powinien obejmować kierownictwo nad kilkoma jednakowymi lub podobnymi cyklami technologicznymi. Nadzoruje wtedy pracę więcej niż dwóch osób, ale to zależy od decyzji organizacyjnych kierownictwa zakładu.
Liczba pracowników w zespole kierowanym przez mistrza może zależeć od wielu czynników i dostosowywana jest najczęściej do możliwości bezpośredniego nadzorowania przez niego pracy każdego członka zespołu.
Do najważniejszych kryteriów należą:
- rodzaj, zakres i stopień zróżnicowania prac wykonywanych przez członków zespołu
- wyposażenia technicznego stanowisk pracy
- poziomu kwalifikacji zawodowych pracowników zespołu
- liczby brygadzistów kierujących pracą podległych brygad
- Starszy mistrz jest awansowany ze stanowiska mistrza po spełnieniu odpowiednich warunków z taryfikatora kwalifikacyjnego jeśli określa to schemat organizacyjny zakładu pracy.
- Mistrz dyplomowany jest najwyższym stopniem pracownika średniego personelu produkcyjnego. Stanowisko to obejmuje nadzór nad starszymi i młodszymi mistrzami oraz brygadzistami. Mistrzem dyplomowanym można zostać mając średnie wykształcenie zawodowe lub najwyższy tytuł kwalifikacyjny w wyuczonym i wykonywanym zawodzie. Jednak nadanie tytułu mistrza dyplomowanego poprzedzone jest egzaminem z programu dokształcania i doskonalenia kwalifikacji zawodowych. Trzeba go zdać pozytywnie przed państwową komisją egzaminacyjną. Warunkiem koniecznym do objęcia tego stanowiska jest przedstawienie uzyskanego dyplomu.
Pozostałe formalne warunki to:
- zatrudnienie na stanowisku mistrza lub starszego mistrza co najmniej 5 lat
- ukończenie obowiązkowego doskonalenia kwalifikacji zawodowych przewidziane dla mistrzów i starszych mistrzów
- kierownictwo nad pracą zespołu na odcinku zakładu trudnym pod względem technologicznym i o dużym stopniu odpowiedzialności
- wyróżnianie się dobrymi wynikami w pracy zawodowej
- posiadanie umiejętności kierowania zespołem ludzi
- osiągnięcia w zakresie opracowania i wdrażania nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych, technologicznych lub organizacyjnych na swoim odcinku pracy